تجارت با اهرم دیپلماسی اقتصادی
۷ سال پیش ایران عضو ناظر سازمان همکاری شانگهای شد؛ سازمانی که نیمی از جمعیت جهان را پوشش می‌دهد و به تعبیری بزرگترین تشکل اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دنیا است. اما سازمانی به این بزرگی چه مزیتی دارد و چگونه می‌تواند به کشورهای عضو خود کمک کند؟
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، سازمان همکاری شانگهای با پیشنهاد چین ایجاد شد و هدف اصلی آن در سال‌های اولیه همکاری کشورهای آسیای میانه، شمال افغانستان و پاکستان برای مبارزه با تروریسم بود. در شمال غرب چین، سین کیانگ (اویغورها) به‌دنبال جدایی‌طلبی بود و در روسیه هم گروه چچن شکل گرفته بود لذا چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان سازمان همکاری شانگهای را ایجاد کردند تا بتوانند در منطقه امنیت ایجاد کنند.+
بعد از سال 2005 که شرایط امنیتی کنترل شد، این سازمان تصمیم گرفت به غیر از مسائل سیاسی به مباحث اقتصادی و فرهنگی ورود کند.
با چنین جریانی سال 2012 بود که ایران، پاکستان، هند و افغانستان به این سازمان پیوستند. طی این مدت تمام این کشورها به جز ایران عضو دائم سازمان همکاری شانگهای شدند اما ایران همچنان عضو ناظر است.
اگر از کارشناسان حوزه بین‌الملل پرسیده شود که فرق بین عضو ناظر و دائم برای ایران در سازمان همکاری شانگهای چیست، می‌گویند: در شرایطی که ایران در تحریم به سر می‌برد فرقی بین عضو ناظر و دائم نیست، چرا که نمی‌توان بخوبی از تسهیلات این سازمان بهره برد. از آنجا که معلوم نیست تحریم‌ها طولانی مدت باشد یا مقطعی پیوستن به همکاری‌های مشترک و موافقتنامه‌ها بسیار ضروری است و حرکتی که ایران در این حوزه بخصوص در مورد کشورهای همسایه در پیش گرفته است بسیار مناسب است.
مزیت‌های سازمان همکاری شانگهای
سؤال دیگر این است که سازمان همکاری شانگهای چه مزایا و ویژگی‌هایی می‌تواند برای کشورمان داشته باشد؟ اگر بخواهیم فارغ از تحریم‌ها به این مقوله نگاه کنیم، سازمان همکاری شانگهای مزیت‌های متعددی دارد که مهم‌ترین آن تشکیل منطقه آزاد تجاری مشترک، ایجاد شورای بانکی بین کشورهای عضو سازمان، برخورداری از تسهیلات مالی و استفاده از توانمندی‌های انرژی طرفین است. تعرفه‌های ترجیحی و گسترش مبادلات تجاری و اقتصادی از دیگر فعالیت‌های مشترکی است که می‌توان در قالب این سازمان تعریف کرد.
آماده تجارت جهانی می‌شویم
یک منبع مطلع در سازمان توسعه تجارت درباره سازمان همکاری شانگهای می‌گوید: برای اینکه بتوان عضو سازمان تجارت جهانی شد باید کشور را آماده کرد. یکی از اهرم‌های کمک‌کننده حرکت به سمت موافقتنامه‌ها و همکاری‌های مشترک است. بدین جهت همکاری ایران در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند ایران را آماده پیوستن به WTO کند.
پویایی برای همکاری‌ها
وی ادامه می‌دهد: ایران باید در همکاری با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای پویا شود به گونه‌ای که صادرات خود را توسعه دهد. اکنون کشور ویتنام تنها با صادرات کفش و کتانی سالانه بیش از 30 میلیارد دلار درآمد دارد که معادل کل درآمد صادراتی ایران احتساب محصولات پتروشیمی و میعانات گازی است.
صندوق‌های به درد بخور
مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین درباره سازمان همکاری شانگهای می‌گوید: این سازمان صندوق اعتباری دارد که ایران می‌تواند از آن برای توسعه زیرساخت‌ها استفاده کند. اینگونه صندوق‌ها وام بلاعوض، وام بی‌بهره یا کم بهره می‌دهند. از این‌رو فرصت خوبی به وجود آمده است تا بتوان از آن برای توسعه زیرساخت‌های کشور بخصوص پروژه‌های که در مسیر جاده ابریشم است، بهره برد.
چین و هند رتبه اول و دوم
وی ادامه می‌دهد: چین و هند تا سال 2040 رتبه اول و دوم اقتصاد جهان خواهند شد، لذا حضور ما در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند در آینده، اقتصاد کشورمان را متحول کند. ما باید حضورمان را در بلوک‌های قدرتمند حفظ کنیم و تحریم مانعی در پیشبرد مذاکرات ما نشود.
همیشه در تحریم نخواهیم بود
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید: اقتصاد ایران برای همیشه در تحریم به سر نخواهد برد بدین جهت باید به سمت پیوستن به پیمان‌های دو جانبه برویم و اجازه ندهیم روابط منطقه‌ای تحت تأثیر موضوعات سیاسی قرار گیرد. با حضور در سازمان همکاری شانگهای می‌توان از ضربه‌پذیر بودن اقتصادمان جلوگیری کنیم و این مزیت بزرگی است که نباید فراموش کرد. وی ادامه می‌دهد: فرقی بین عضو ناظر و دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای وجود ندارد.
خبر خوب برای بورس
حضور ایران در سازمان شانگهای با آنکه عضو ناظر هستیم خبرهای خوبی را برای کشورمان رقم زده که یکی از آنها همکاری در زمینه بورس است. بدین جهت بورس‌های تهران و شانگهای برای توسعه همکاری‌های دوجانبه سند همکاری امضا کردند که این امر در چارچوب گسترش روابط فرامرزی به اجرا در آمد.
چه همکاری‌هایی انجام می‌شود؟
آنگونه که ایرنا گزارش داده تفاهمنامه امضا شده امکان تبادل تجربه و اطلاعات بین طرفین، برگزاری دوره‌های آموزشی و همکاری در زمینه‌های سرمایه گذاری خارجی، طراحی محصولات از جمله انواع صندوق‌ها و اوراق مشارکت، توسعه زیرساخت‌های معاملاتی و نظارتی، ارتقای ساختار راهبری شرکتی، کنترل‌های داخلی و افشای اطلاعات و همچنین انجام پروژه‌های مطالعاتی مشترک را منطبق بر قوانین هر دو بازار فراهم می‌آورد.
جایگاه بورس شانگهای
بورس شانگهای با ارزش بیش از چهار و نیم تریلیون دلار (اکتبر ۲۰۱۹) بزرگ ترین بازار اوراق بهادار چین و چهارمین بورس بزرگ دنیا پس از نیویورک، نزدک و گروه بورس ژاپن است. حدود ۱۶۰۰ شرکت در این بورس پذیرفته شده و گردش ماهانه معاملات سهام آنها به طور متوسط در سال گذشته حدود ۵۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. در نیمه نخست سال جاری میلادی، تعداد ۲۷ عرضه اولیه (بیش از ۵ درصد کل عرضه‌ها در بورس‌های جهانی) به ارزش حدود ۵ میلیارد دلار در بورس شانگهای صورت گرفته است.سند مزبور سوم آبان ماه جاری به امضا رسید.
سازمان همکاری شانگهای قصد دارد به عنوان یکی از قدرتمند ترین سازمان‌های اقتصادی دنیا شود از این‌رو چین اعلام کرده می‌خواهد بیش از یک هزار قرارداد عملیاتی را با کشورهای عضو و ناظر سازمان همکاری شانگهای امضا کند.
مبارزه با فقر
از سویی عنوان شده قرار است با همکاری همه اعضای رسمی و ناظر این سازمان، یک مرکز انتقال فناوری ایجاد شود،این برنامه از سال ۲۰۲۰ میلادی اجرا خواهد شد و بخشی از برنامه‌ها مربوط به فعالیت موسسه داران جوان از زیرمجموعه‌های این سازمان خواهد بود. برگزاری همایش‌های مرتبط با صنایع دستی، رقابت‌های حرفه‌ای، همایش پزشکی و داروهای سنتی، اجلاس مبارزه با فقر و ریشه‌کنی آن از دیگر برنامه‌های چین و این سازمان در سه سال آینده خواهد بود.
تقویت چندجانبه‌گرایی
لی که چیانگ، نخست وزیر چین خواستار افزایش رایزنی‌ها و مراودات نهادهای مبارزه با تروریسم، مؤسسات تحقیقاتی و ایجاد ساختار مشارکتی برای مبارزه با مواد مخدر، آزادسازی تجاری و مساعدت به پیشبرد برنامه راه ابریشم و تقویت چندجانبه‌گرایی در این سازمان شانگهای شده است.
خبرهای آینده
شنیده شده که همکاری کشورهای عضو و ناظر همکاری شانگهای از سال 2020 بیشتر خواهد شد و کشورها برای تقویت روابط دو جانبه و چند جانبه مذاکرات خود را وسیع تر کردند و از سویی احتمال می‌رود که کشورها در ایجاد پول واحد به تفاهم برسند.
منبع : اقتصاد آنلاین